13. Sattva je guna lagana i svetla, dok se radjas ceni jer je čvrst i pokretan, a tamas je mora i učmalost. Po svrsi su slične svetiljci. – Sankhya sutra

Vrhunski yogini su dali ideju o beskrajnom postojanju u svemiru i znanje kako realizovati konačno u beskonačnom. Ovladati asanom i udahnuti u nju bioenergiju – pranu, daje znanje kako na najbolji način ostvariti postojanje na mikroplanu, koje će omogućiti realizaciju u beskrajnom postojanju i osećaj neraskidive povezanosti (jedinstva) čoveka sa univerzumom.

“Prvobitna namena asana bila je osposobljavanje tela za meditativne svrhe. Da bi se postigla mentalna koncentracija, telo treba da zauzme što ugodniji položaj u kome se dodiruju tačke fizičkog i suptilnog spiritualnog tela i da, na taj način, lakše kontaktira sa kosmičkim talasima. Stoga, Yoga Daršana ovako definiše asanu. Ostati nepokretan za duže vreme bez napora, to je asana, a u nastavku se kaže da je cilj stavova tela postignut kada su fizičke reakcije tela eliminisane i duh rastočen u beskonačnost”. J. Puljo

Pranajama je manipulisanje pranom u svim njenim manifestacijama na različitim vibracijama uma. Kontroliše disajni sistem van realnih mogućnosti, time što ga ubrzava, usporava i produžava da bi se osetile manifetacije daha – prane na grubom i suptilnom nivou. Pranajama nam daje svesnost da postoji dinamična energija u telu i umu koje nismo često svesni. U opuštenom stanju, oslobođeni telesnih i mentalnih ometača, postajemo svesniji živototvorne energije, telesna kruženja počinju optimalno da se izražavaju. Postepeno vežbajući, um preuzima kontrolu i omogućava i osvaja sfere koje su iznad naše realne svesne manipulacije i regulacije. Izvodi nas iz iluzije dualnog postojanja, dok osvaja osećaj beskraja.

Ajna čakra Tatva – um

Suština pranajame nalazi se u potpunoj kontroli prane. Sve praktične vežbe vode ka tom cilju. One počinju kod praktičara sa onim što mu je najbliže. Naše telo nam je vrlo blizu, najbliže od svega u spoljašnjem kosmosu, ali sâm duh – um je još bliži, dok prana koja daje život i telu i umu nam je najbliža. Ona je deo prane koja stvara i oživljava ceo kosmos. Mali talas prane – energije iz beskonačnog okeana prane koji sadrži naše fizičke, mentalne, emocionalne i duhovne karakteristike, nalazi se kao najbliži. Mogućnost da ovladamo ovim malim talasem, daje nam sposobnost da ukrotimo i kontrolišemo sveukupnu pranu u kosmosu. Sa ovom sposobnošću yogin postaje skoro svemoćan, sveznajući i ne podleže nijednoj sili u kosmosu.

Materija se u unutrašnjem svetu nalazi kao etar (akasha) i kada je etar na najfinijoj frenkvenciji vibracije, ispoljiće se kao suptilni um. Ako u sebi možete da osetite te vibracije, znaćete da je ceo kosmos obrazovan od suptilnih vibracija. Kada su obustavljene grube vibracije, a osećaju se samo suptilne, kosmos se ispoljava kao misao, kao čitav okean misli, dok čovek kao jedna ideja ili talasić misli u beskrajnom okeanu misli, što omogućava da razumemo kosmičko jedinstvo. Iza manifestacije materije u grubom i suptilnom obliku, iza svake aktivnosti, nalazi se samo Jedno. Čak i u ispoljenom obrtanju energija nailazimo na jedinstvo. Savremena fizika je dokazala da zbir svih enegija u kosmosu ostaje uvek isti. Manifestuje se na dva načina, kao praosnova (potencijalna neispoljena) i kao ispoljena u različite kosmičke energije, koje se ponovo vraćaju u prvobitno, latentno postojanje i opet se izražavaju kroz beskrajnu evoluciju i involuciju.

Radža yoga

Radža yogini ukazuju da je spoljašnji univerzum gruba manifestacija unutrašnjeg, tj. suptilnog univerzuma. Uzrok nastajanja grubih elemenata se uvek nalazi u suptilnim elementima. To navodi da spoljašnji kosmos nalazi svoj uzrok ispoljavanja u unutrašnjem kosmosu. Sile koje deluju u spoljašnjem univerzumu su grublje u odnosu na unutrašnje (suptilne), jer iz njih proizilaze. Onaj ko ovlada suptilnim elementima – energijama, moći će da kontroliše ceo spoljašnji kosmos, što je glavni cilj yogina. Zakoni prirode više ne deluju na njega (ni spoljašnje ni unutrašnje sile), jer on boravi izvan njih.

Neke osobe pokušavaju da uspostave kontrolu nad spoljašnjom prirodom i samim tim ovladaju unutrašnjom, dok drugi pokušavaju da ovladaju unutrašnjom da bi kontrolisali spoljašnju prirodu. Oba načina saznavanja su tačna, jer priroda nema saznanja o takvim podelama, to je neprirodno razjedinjenje koje nikada nije istinski postojalo. I introvertni i ekstrovertni istrazivači, kada dođu do kraja svog saznavanja, nađu se na istom nivou razumevanja. Fizičar na kraju svoga istraživanja shvata da se njegovo saznanje stapa sa metafizičkim, dok metafizičar spoznaje da između materije i duha – uma ne postoji konkretna podela i da je istina jedna. Svaka nauka teži da spozna jedinstvo (Jedno) iz koga nastaje mnogostrukost pojava. Radža joga polazi od proučavanja unutrašnje prirode kako bi se stvorila celovitost kreacije (unutrašnje i spoljašnje).

Celokupna Radža joga se zasniva na teoriji samkhje filozofije. Po ovoj filozofiji, opažanje se stvara kada informacije iz spoljnih objekata prelaze na čulne organe, koji ih prosleđuju u određene centre u mozgu, koji nastavljaju da ih prosleđuju duhu – umu, dok ih um prosleđuje budhiju – inteligenciji, najčistijem vidu materije u prirodi, iz čega se javlja Ja osećanje, individualnost preko koje duša – puruša daje saznanje omogućavajući percepciju. Duša angažuje određene moždane motorne centre za vršenje radnje. Aham – ego stvara suptilni um koji je obrazovan od suptilnije materije u odnosu na spoljašnji instrument (saznajni organi i organi akcije). Daljim razvojem um stvara grublje suptilne čestice – tanmatre koje postaju još grublje, što omogućava pojavu fizičkog univerzuma.

Sve sposobnosti unutrašnjeg instrumenta: čulni organi, um, inteligencija, Ja osećanje, pripadaju supstanciji prakrti – prirodi, tj. materiji, sem puruše koja nije materijalna. Ceo unutrašnji instrument, pošto nastaje iz materijalne supstancije, ne može da stvori kreaciju. S obzirom na to da materija ne može da saznaje materiju, mora da postoji nešto Jedno izvan materije, a to jedno je duša – puruša.

Literatura:

• „Yoga, znanja i zdravlja“, J. Puljo
• „Yoga“, J. Puljo
• „Prana pranayama pranavidya“, S. Niranjanananda Saraswati
• „Radža yoga“, S. Vivekananda

SHIVA NATARADJA